Autor: Olarticoechea
viernes, 03 de junio de 2005
Sección: Exposiciones temporales
Información publicada por: Olarticoechea
Mostrado 74.738 veces.


Ir a los comentarios

El Cid, el heroe que nunca existió.

-

NOTA: En este articulo se denomina reino de Galicia al reino cristiano del noroeste antiguamente conocido como Astur-Leonés, de acuerdo con las nuevas investigaciones.
------

¿Quién fue el Cid campeador? Según la historia oficial era un héroe de la Reconquista que encarnaba las virtudes de Castilla, pero un análisis detallado de su periodo histórico lo convierte en un simple instrumento ideológico fabricado a posteriori.

Para ello tenemos que conocer los orígenes de Castilla como reino independiente:

En el año 1157 se va a producir un hecho de gran trascendencia para los reinos cristianos peninsulares y para la historia posterior de España, Alfonso VII rey de Galicia muere y su reino es repartido entre sus herederos. A Sancho le corresponde la parte oriental de dicho reino que incluía Castilla, el antiguo reino moro de Toledo y otros territorios, mientras que Fernando (Fernando II) hereda toda la parte occidental del reino (Galicia, León, Extremadura y Asturias).

Pues bien, es en este preciso momento histórico –y no antes- cuando Castilla de la mano de Sancho inicia su historia como reino independiente y poderoso. Al antiguo condado de Castilla (que había sido semi-independiente en tiempos de Fernán González en 930 [1]) se le suman los extensos territorios de Toledo y una importante posición estratégica en el centro de la Península . Estas condiciones le llevarían pocos años después a convertirse en el reino hegemónico de la España cristiana.

Uno de los principales problemas de esta Castilla incipiente y poderosa para imponerse
a los demás reinos cristianos era su falta de legitimidad e historia en el proceso de la Reconquista, mientras que Navarra, Aragón y Galicia llevaban siglos de existencia como entidades independientes, Castilla solo tenía unos pocos años de independencia y protagonismo.
Claro que este problema se solucionó rápidamente, ya que en fechas siempre posteriores a 1157 comenzaron a escribirse en Castilla crónicas que rompían con toda la tradición de los reinos cristianos. Estos documentos eran –y son- de una credibilidad muy dudosa pero le proporcionaron a la historia de Castilla la legitimidad necesaria de 2 formas:

1º Crearon una supuesta dinastía castellano-navarra de la que descendería Sancho y que enlazaría con los tiempos de Fernán González. De esta manera la monarquía castellana tendría “continuidad” desde 930.

2º Se inventó una figura mítica “El Cid campeador” que en realidad fue un instrumento con el que los cronistas intentaron arreglar la historia anterior a 1157 desde una visión castellanista, para ello convirtieron a Rodrigo Díaz de Vivar (antiguo noble ya fallecido) en un héroe legendario. Este mito fue creado para dos fines: justificar y dar veracidad a la dinastía castellano-navarra y atribuirle a Castilla meritos en la Reconquista en momentos decisivos para la posterior historia peninsular.

Los documentos que introdujeron en la historia peninsular estas invenciones fueron:

-Liber regnum (1196-1209)
-Crónica latina de los reyes de Castilla (1236)
-Poema de Fernán González (1250)

Decir que los reyes de Castilla son descendientes de una “dinastía castellano-navarra” no es una afirmación inocente, porque si hacemos caso a está mentira histórica, cuando la reina Sancha de Galicia (1013-1067) se casa con Fernando hijo de Sancho III de Navarra en realidad se estaría casando con un castellano y pasaría a reinar en Galicia como Fernando I de Castilla. De esta manera todos los reyes desde Fernando I a Alfonso VII serían castellanos.

Pero en la realidad nunca existió esta dinastía castellano-navarra, en las crónicas anteriores a 1157 como la crónica Silense (1115) esta genealogía está desmentida.
Además cuando Fernando se casó con Sancha , fue Sancha la reina y continuadora de la dinastía de Galicia, Fernando solo fue rey consorte, y esto se demuestra con cualquier documento de la época de los que hay cientos.

Curiosamente la historia oficial de España sigue manteniendo está versión manipulada de la historia, y usted que está leyendo estás líneas puede coger su enciclopedia buscar Fernando I y leer como es denominado rey de Castilla ¿?.

Y de rebote crear una dinastía castellano-navarra le permite a los antiguos cronistas castellanos decir que Fernando I era descendiente del conde Fernán González , ya que este también estuvo relacionado de alguna manera con Navarra.


La invención del Cid Campeador como un instrumento para justificar la dinastía castellano-navarra.

Que todos los reyes de Galicia fuesen castellanos desde Fernando I es algo insostenible a tenor de los acontecimientos históricos y es aquí donde la historiografía castellana (y luego la española) introduce la invención del Cid para crear una historia más favorable hacía sus intereses.

Así cuando la mujer de Fernando I llamada Sancha muere, sus hijos luchan por el trono; Alfonso desde Galicia – León[2] y un tal Sancho desde Castilla, la victoria corresponde a Alfonso (el futuro Alfonso VI) y esto por si solo acabaría con una dinastía castellana ininterrumpida desde Fernán González , es en este momento clave cuando aparece la figura mítica del Cid para arreglar las cosas: ni más ni menos que coge a Alfonso VI y le obliga jurar en Santa Gadea que será buen rey de los castellanos y que no tuvo culpa en el asesinato de Sancho.

Obviamente es difícil de imaginar como un noble castellano es capaz de “obligar” a hacer juramento a un monarca tan poderoso como Alfonso VI, este argumento más propio de una novela de aventuras se cae por su propio peso al comprobar como en aquellos tiempos Castilla no dejaba de ser un pequeño territorio entre Galicia y Navarra, ya que aún no se habían producido los avances en la Reconquista que alargarían el territorio castellano.

Otra mentira histórica es el asesinato del pretendiente castellano al trono (Sancho) a costa de Vellido Dolfos, la realidad es que la “gloriosa historia” de Castilla no se podía permitir una derrota ante los gallegos y se inventó la figura de Vellido como un traidor que asesina por la espalda. En contraste los castellanos aportarían la noble figura del Cid que se encargaría de hacer justicia sobre Vellido Dolfos. Sobra decir que la figura de Vellido Dolfos es inventada -como todas las hazañas del Cid- ya que no hay ninguna referencia que justifique la existencia de este personaje.

Aún así la supuesta historia de Castilla como reino poderoso desde Fernando I sigue sin ser creíble, ya que Alfonso I “el Batallador” de Aragón le arrebató por las armas a Alfonso VI o a su hija la parte oriental del reino (osea la zona de Castilla) y esto volvería a echar por tierra la idea de una dinastía continuada de reyes castellanos, ya que hubo periodos en que ni gobernaban en Castilla. Pero no hay problema la historia oficial siempre lo atribuirá a presuntos problemas dinásticos justificados desde Fernando I.


La invención del Cid Campeador como un instrumento para atribuirle a Castilla logros importantes en la Reconquista:

Como vimos Alfonso VI difícilmente pudo ser rey de Castilla, sino que lo era de una Galicia que incluía el pequeño condado castellano. Pues bien a este rey le correspondió un papel clave en la Reconquista ya que durante su mandato se conquistó la mayoría de los territorios que un siglo más tarde harían grande a Castilla, como el caso del reino de Toledo (en 1085) y también la Rioja.

Su poder era tal que el reino que le dejó a Alfonso VII (su nieto) era descrito de esta manera: “los tres imperios de la cristiandad: el bizantino, el germánico y el de Galicia” según consta en los annales Cambriae.

Y hay que aclarar que estas fuentes cuando se refieren a Galicia como reino hegemónico en la Península no lo hacen porque se conociese la zona del NO como Gallaecia según la antigua denominación romana, ya que el reino de Alfonso VII sobrepasaba con creces el noroeste y se extendía por zonas como Toledo, a lo largo de casi la mitad del territorio peninsular.

Además la lengua que hablaba Alfonso VI era el gallego como se recoge en esta crónica de la época, cuando se lamenta de la perdida de su heredero en la batalla de Uclés:

“Ay meu fillo! ay meu fillo! ¡Alegria do meu coraçon e lume dos meus ollos, solaz da mia velheze! Ay meu espello, en que me soía ver, e con que tomaba gran prazer! Ay meu herdeiro mor! Cavaleiros, u me lo leixastes? Dade-me meu fillo, condes!”.

Pues bien es evidente como el glorioso reino castellano del siglo XIII en adelante no podía tolerar como su territorio no era fruto de las gestas castellanas en la Reconquista sino de los esfuerzos de un rey gallego, esto desmontaría todos los tópicos posteriores del castellano como pueblo elegido y victorioso. Es más su extensión territorial fue fruto de herencias e intrigas al morir Alfonso VII. Pero aquí como siempre los cronistas castellanos vuelven a introducir al Cid en la historia para reconducirla.
Y es que la imagen del Cid que nos legó la historiografía española y castellana es la de un espléndido guerrero que destacó en la guerras contra los almorávides. Esta mitificación de la figura del Cid como militar excepcional tiene la intención de ocultar las victorias de Alfonso VI sobre los mismos almorávides, estas victorias rompieron el equilibrio entre fuerzas cristianas e islámicas y fueron decisivas para el triunfo posterior del cristianismo en la Península.

Además es una contradicción presentar al Cid como “un castigo” para los almorávides cuando la misma historia oficial nos dice que varias veces pacto Rodrigo Díaz de Vivar con ellos cuando estaba enfadado con Alfonso VI. Claro que siempre se explicaran diciendo: “el problema era que el Cid y Alfonso VI se enfadaron porque Alfonso estaba celoso de la valentía del Cid y entonces el noble castellano se unió a los almorávides –momentáneamente claro- pero siempre mantuvo fidelidad al rey”
En fin puro surrealismo.

Aún así no será la única contradicción que se observa en las supuestas gestas del Cid, porqué crear un mito a posteriori es problemático: si los cronistas tuvieron que hacerle ganar batallas después de muerto, también nos lo presentaron como consejero de Fernando I durante la toma de Coimbra, resultando que en esa fecha (1064) el Cid tenía como mucho 21 años y Fernando I 49. También es bastante dudoso como pudo llegar a tan alto cargo cuando en esas fechas solo podía añadir a su “curriculum” el hecho de intentar frenar la reconquista del reino cristiano de Aragón en Graus (1063) durante uno de los periodos en los que colaboro con los árabes.
.
Conclusión: El reino de Castilla no es tan antiguo como dice la versión oficial de la historia y por lo tanto no tuvo importancia en muchos momentos clave de la Reconquista. Además fue el resultado de una división testamentaria de Alfonso VII (Coronado rey de Galicia en 1111) y su territorio fue reconquistado en gran medida por reyes que eran de Galicia y hablaban gallego como Alfonso VI, como consecuencia de todo esto la historia de Castilla tuvo que ser engrandecida artificialmente con supuestas dinastías y mitos inventados como el Cid campeador que son difícilmente creíbles y responden a objetivos políticos a posteriori.

Resulta curioso comprobar como todos los mitos que intenta derribar la historiografía española son del tipo “los celtas en Galicia” o el “Monte Medulio”, cuando los propios historiadores españoles tienen su casa por barrer.

C.D.F.O. E C. 2004

[1] Aunque la historia oficial diga que Fernán González dirigió un condado independiente de Castilla en 930, en realidad era semi-independiente porque era vasallo del rey de Galicia.

[2]A la muerte de Sancha (1067) su reino se dividió en: León para Alfonso, Castilla para Sancho y Galicia para Garcia, resultando que el reino de García para Galicia era testimonial ya que Garcia “no estaba capacitado” y los gallegos tomaron partido por el futuro Alfonso VI según documentos de la época.

Bibliografia:

-“El término Gallaecia a lo largo de la historia”. Olarticoechea publicado en Celtiberia.net.
-A Memoria da Nación. C.Nogueira. Ed. Xerais.
-Los datos de cualquier enciclopedia y dos dedos de frente.

(C) Olarticoechea

-


No hay imágenes relacionadas.

Comentarios

Tijera Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.


  1. #1 mynydd 31 de ene. 2004

    Soliman, si ésa es toda tu argumentación, frente a la cantidad de argumentos que se pueden esgrimir y que indican en una dirección nada parecida, con mazazos como ése la historia oficial de España, incluidas leyendas y hasta mitos, puede estar bien tranquila.

    "Lo repito para que quede claro"...
    No basta con repetir muchas veces una misma cosa para que sea cierta. Lo único que me ha quedado claro es que tú tienes un interés personal en ello, y no estás dispuesto a bajarte del burro.

    De cualquier modo, y aunque a mí el Cid no me toca tan directamente (no soy castellano), te rogaría que tuvieras un poco de tacto con tu inventiva cuando trates temas que pueden herir la sensibilidad de quienes, con toda la razón y más que probado, se pueden sentir ofendidos por el insulto que supone el robo de un personaje tan apegado al sentimiento nacional de los castellanos en particular, y de los españoles en general.

    No creo que a ti, como musulmán, te gustara que alguien se inventara una historia sobre Mahoma en la que afirMara que en realidad era un Protestante suizo.

    Tenéis un concepto del respeto bastante arbitrario. Si quieres respeto para tu religión o tus ideas, primero empieza por respetar a otros.

  2. #2 eleno 15 de sep. 2005

    Esto es una Maravilla... hay gente que cree que ha existido alguna vez un héroe invencible, adornado con todas las virtudes imaginables, a quien no hay quien "le tosa"... yo, perdonadme, pero no conozco a alguien así... y dudo de su existencia... porque la invencibilidad solo es predicable de quien no ha luchado nunca... todos los demás han sucumbido alguna vez; respecto a paradigmas de virtud... yo tampoco conozco a ninguno... y también dudo de su existencia... y mirando al pasado... algunos habría, desde luego, pero anónimos la mayoría y Jesucristo, Buda, y personajes similares... El Cid ha existido? depende... el héroe? No; el hombre? Sí... y santas pascuas, joder... pero esa retahila de batallas vencidas, cual si los contrarios fueran pocos contra muchos, o tontos contra listos, o cobardes contra héroes... eso es ciencia ficción y como tal debiéramos considerarla.
    Espero que no se ofenda ningún soñador romántico apasionado del Cid, que deseara montar a Babieca y empuñar la Tizona...
    Un saludo

  3. #3 Ego 16 de sep. 2005

    "Insisto, y os pregunto a los que quereis creer en el mito del Cid, como haceis para que represente la unidad de españa y la Religion y todas esas cosas, si como os digo lucho al lado del rey taifa de Saraqusta contra el rey de Aragón, ¿cómo se casa eso?
    Ego, la pervivencia de según que mitos en la mentalidad colectiva no es positiva para el progreso… y no lo digo por el honor."

    Por qué algunas personas se toMaran las cosas como algo personal. Es patético. Que yo hable de estos temas ni implica que lo crea ni que esté de acuerdo. Es que vosotros sois incapaces de hablar sobre algo que no os creáis?.
    Por esa regla de tres no puedo hablar ni de comunismo, ni de liberalismo, de religión, etc.

    Y vuelvo a repetir, el símbolo del Cid es una construcción lenta y sin duda meditada. No se trata de casar. La realidad y el símbolo son distintas. ¿Como se casa que tenga votos un partido comunista si ese sistema es responsable de la muerte de millones de personas en el mundo?. Pues lo mismo.

    Salud.

  4. #4 mouguias 16 de sep. 2005

    Ego, lo decias por mi? Por favor, no me pidas a estas alturas que le replique en serio a Olarticoechea y sus desvarios. Es que no puedo, se me escapa la risa. Ademas, creo que no le he faltado al respeto a nadie.
    Las personas merecen respeto, las opiniones no: deben ganarselo. Una opinion no necesita que la protejan, sino que la justifiquen: si esta bien fundamentada, no quedara en ridiculo el que la defiende, sino el que intenta atacarla. A que extremo hemos llegado, que confundimos la cortesia y el respeto con la pusilanimidad y la blandengueria?
    Nunca insultare ni atacare a un charlatan o a un pirado, como los que pululan por Internet, a menos que escriba algo realmente inmoral u ofensivo. Pero, acaso esta prohibido burlarse de la estupidez? Por supuesto que no! Que otra reaccion cabe ante ella?
    Hay una cosa que, desde luego, no pienso hacer nunca mas: emprender otra cruzada en defensa de la cordura y la razon, leerme pacientemente las sandeces que escriba un desocupado semiiletrado e intentar meterle alguna nocion de logica en la mollera. No, no voy a hacerlo nunca mas: el de los beren puede seguir creyendo en los beren, y el del imperio pangalaico intergalactico puede decir que Galicia va de Lisboa al Elba. Me importa un pepino. No me pagan por hacer psicoterapia ni por dar clases de historia a distancia. Eso si, me reire todo lo que quiera.
    Onnega, yo diria que los britanos le dieron mucho mas lustre a sus leyendas porque las mezclaron con mitos paganos que, por lo visto, ya no tenian mucho arraigo en Castilla en el siglo XII. Es una pena, los romances del Cid quedan un poco cutres, no hay practicamente elementos Maravillosos, arcaicos ni precristianos.

  5. #5 joselito 16 de sep. 2005

    La leyenda del Cid, según señalan investigaciones recientes, surge como resultado de la unificación de otras tantas leyendas que recogían mitos varios sobre distintos "reconquistadores",que acaban unificándose en le persona de Diáz de Vivar.

    Este mismo proceso es el que rodea al rey Arturo de Camelot, unificación de varios mitos que sobre distintos legendarios "reyes" que lucharon contra la invasión anglo-germana, circularon.

    La investigación de la historia e historiografía avanzan. El que guste vivir anclado en las ideas que el régimen franquista sobre la historia española difundió, por ejemplo, que lo haga, con el derecho a solapar otras versiones que la contradigan siempre que haya método científico en el método con que se hace. El que tenga igualmente una visión histórica distinta a la “tradicional” puede igualmente exponerla si a la vez muestra unos datos veraces con los que evidencia ésta, y mientras no se demuestre con datos fehacientes que no den lugar a dudas la refutabilidad de aquellos, está de más caer en el absurdo deprecio por el menosprecio sólo porque a la palestra salgan distintas visiones que entre si se contradicen, que ésto es lo que se hace cuando no caben argumentos válidos .

    Considero, a título personal, un desacierto determinados métodos de abordar ciertas cuestiones que a raíz de resultados de nuevas investigaciones surgen, más que nada por la manera en que se hacen y las fórmulas de menosprecio que se utilizan sin más y por que sí, porque chocan con las ideas preconcebidas que se suelen tener, pero no por eso quizá tan verídicas ni exentas de dudas como que “a la fuerza” parece ser la única manera que resta por tratar de imponer.
    Mucho se critican ciertas visiones históricas que tratan de desprestigiarse explicando la perturbación que sobre la visión histórica “real” produce un desfasado nacionalismo de tipo "periférico". Lo cierto es que muchas de estas críticas reflejan un grado de nacionalismo "centralista" no exento de los mismos prejuicios y complejos que aquel.

    Un regionalismo o nacionalismo tan de buen talante como el gallego, tradicional y mayoritariamente ni independentista ni separatista, que posiblemente lo único que reivindica o busca desde un punto de vista histórico es una "verdad" o una interpretación de los hechos históricos que no por distinta ha de ser menos válida, con este tipo de críticas y menosprecios, nacidas de la intolerancia, la falta de capacidad para el diálogo desde la arrogancia, la imposición antidemocrática, etc. sólo pueden radicalizar su método y además será quien de hacerlo respondiendo en el mismo tono con que se trata de invalidar su postura.

    Así es la historia, del color de la lente a través del cual la observamos.

    Os Reis de Galiza

    O feito deque Galiza posuira ou non reixes própios pode parecer unha anécdota histórica, pero non o é. A conciencia nacional de galiza non é un feito aillado que aparecera apartires do Rexurdimento do século XIX, todo o contrário, é unha realidae que se veu forxando durante séculos de história própia apesares da represión social, económica, política, cultural e lingüística que o Estado Español aplica dende hai cincocentos anos. A usurpación da história é, por tanto, unha parte fundamental do proceso de aculturación do povo galego. O descoñecemento da nosa história supón un paso adiante para aqueles que prefiren ver a Galiza como unha sumisa rexión de chorós, queimadores de augardente, mariscos e meigas, namentras expolian a nosa economia e destruen a nosa riqueza natural deixandolle ás futuras xeracións unha terra queimada só apta para producir emigrantes.
    Dentro diste contexto, espallar os feitos históricos que compoñen a nosa história diferenciada convirtese nunha laboura na que temos que participar todos aqueles que nos consideremos galegos, sempre dentro das limitacións que cadanseu teña. Por iso nista páxina (http://www.geocities.com/CapitolHill/Congress/8423/) soio se tenta dar a coñecer unha parte da nosa história, básica para entender que iste país non é o producto da imaxinación ou antollo de políticos e intelectuais, que é un proxecto moitas veces fallido pero que algún dia, esperemos que proximo, verá a sua própia luz. Tampouco é unha páxina de investigación, iso quedalle a outros.
    O Reino de Galiza

    Para falar do Reino de Galiza primeiro debemos ter unha imaxe do que supoñia a Gallaecia da baixa idade média. Territorialmente comprendía non soio o que hoxe conocemos como Galiza, que ven correspondendo a unha parte das tres ou conventos nas que se dividía, é decir, tiña a extensión da provincia romana cos engadidos que fixeran os Suevos, así estaba formada por tres "Conventu", o Asturicense, ca sua sé en Astorga, o Bracarense, ca sua sé en Braga e o Lucense, ca sua sé en Lugo e que hoxe acolle a actual Galiza. O Establecemento dunha nova monarquía logo da liquidación da visigoda a mans dos musulmáns faise na Gallaecia, e é reconocida nos documentos non soio da época senón que até ben entrada a idade média como Reino de Galiza, non como Reino de Asturias, invención da historiografia española moito máis ao seu xeito e conveniencia que a realidade, ainda que a sé diste reino estivera en Ovieu, que se explica pola forza que tiñan as familias nobles de Galiza, o cal aconsellaba levar a capital fora das suas influencias, naquel momento ainda non se crearan grandes diferéncias entre os tres conventos que poidera dar lugar a isa "idependéncia" dunha das suas partes.
    Logo da conquista do reino visigodo polos musulmáns, na Gallaecia iniciase un proceso de creación dun novo estado que non se pode considerar consolidado até o reinado de Afonso II (792-842) na que se grea a sé apostólica e Santiago que ven a reforzar o peso da monarquía. Outro feito imortante será a sucesión de Ramiro I que reacera no seu fillo Ordoño I, quedando así establecida a sucesión hereditaría da coroa entroques da elección herdada da tradición xermánica.
    A ampliación do reino, en especial apartires do reinado de Afonso III marca ocomenzo das divisións entre os diferentes conventos, en especial logo da muda da corte cara a León e da reducción do nome de Gallaecia ao convento Lucense, actual Galiza. Á morte de Afonso III producese a primeira división da coroa, reinando Sancho Ordoñez en Galiza . De novo Ramiro II, que reinaba no convento Bracarense unificará o trono, seguindo ista tendéncia até Afonso VI quen logo de apresar ao seu irmán Garcia se fará co trono e Galiza. Isto non quere decir que desaparecese o reino a favor do Reino de León, todo o contrário, impoñendose a nobleza galega até ven entrado o século XIII no que o centro político desplazarase á meseta.
    Existiron os reis e Galiza, e tamén unha "Dinastía Galega" que comenzaría con Afonso II e remataría con Vermudo III. A chegada da nova familia real non rematou ca existéncia do Reino de Galiza, de feito o Rei García de Galiza foi independente até a sua derrota por Afonso VI, quen crea os condados de Galiza e Portugal, rematando ca división basada na antigua provincia romana e que terá importantes consecuencias.


    Anselmo López Carreira entrevistados por Xan Carballa respecto a su Historia da Galiza (en tomos):

    “Necesitouse borrar a existencia do Reino
    de Galicia para fundamentar unha España eterna”

    Di que hai unha distorsión de fontes e de términos por presións ideolóxicas, que se necesita para entrar nesta “época medieval” sen prexuízos?
    O primeiro é ter en conta que a a visión historiográfica dominante é un produto ideolóxico, o que Camilo Nogueira chamaba a “ideoloxía historiográfica”. Os historiadores non perden o seu prurito de obxectividade, pero traballan cunha ideoloxía que nace no contexto do XIX, cando se constrúe o estado nación liberal contemporáneo que precisa unhas raiceiras historicistas. As preguntas que se fan xa levan unha resposta implícita: España é unha nación que debe ter raiceiras profundas e se é preciso afíncase nunha provincia romana, Hispania, que non existiu nunca ou nos visigodos. Todo se debe encaixar nese marco. A historia que se nos contou non responde ao que sucedeu. Ademais temos que ter presente que o paso da Galicia romana á posromana, de haber ese paso, é apenas perceptíbel, non hai hecatombe ningunha. Na Historia de Galicia temos que pensar que a continuidade prevalece sobre os grandes cortes.

    No prólogo fala dun temor a utilizar o termo Galicia.
    Galicia como termo administrativo dise que o inventan os romanos. Os galaicos xa existían pero non había unha circunscripción específica. Non hai completo acordo sobre os límites de onde remataba, especialmente polo leste, pero non se corresponde coa Galicia actual. Ás veces chamámoslle a isto Galicia e a aquilo Gallaecia. A actual é un dos conventos que tiña a Galicia romana que se extendía desde o río Douro até Cantabria. Era un cadrante na zona noroccidental que se transforma na época sueva porque extende o seu dominio até o río Tejo, que inicialmente non era Galicia, era Lusitania, e iso produce dúbidas en épocas posteriores. Os termos romanos van permanecer moito tempo e non varían durante a Idade Media. Galicia vai ser o reino cristián occidental e esa visión da Reconquista que se explicou tantas veces é unha invención que non existiu: pensar que os cristiáns estiveron nunha zona pequena de Asturias e desde alí foron “reconquistando” non é verdade. Os límites no século VI, época sueva, e desde o século VIII que chegan os mulsulmáns á península até o século XI son practicamente idénticos. A primeira extensión que se fai do reino cristián é cando Afonso VI domina o reino de Toledo. Calquera descrición xeográfica musulmá demostra isto. Non había reino de León, senón reino de Galicia con capital en León; como non había reino de Asturias, senón que os reis vivían en Uvieu, pero eran reis do territorio todo el chamado Galicia.

    Cando aparecen as denominacións Reino de Asturias ou León?
    Coa historiografía do século XIX. Aínda no XVIII, Flórez falaba do reino dos cristiáns. No XIX dubídase durante un tempo, para finalmente consolidar unha secuencia Asturias-León-Castela-España, na que desaparece Galicia e só aparece como unha excepcionalidade como Don García, que lles confirmaría a regra de que nunca houbo un reino de Galicia porque cando se intentou non foi viábel. Unha Galicia territorialmente extensa, politicamente protagonista,distorsiónase o que se quere dicire polo tanto esquéncese que haxa reis de Galicia, e fálase de reis de Asturias, cando só ocasionalmente se atopan referencias a “rei en Asturias” ou “rei en Uvieu”, ou cando se nomean polo lugar onde residen “rei en León” invéntase unha denominación de Reino de León.

    Do reino suevo como pasamos á outra fase medieval?
    É unha época escura que permite as especulacións ideolóxicas. Cando chegan os musulmáns e desaparece o reino visigodo temos que pensar que acaban cunha estrutura política pero mantense a organización territorial do poder. Durante o século VIII hai moitos poderes locais, de señores leigos e eclesiásticos, que coinciden posibelmente coas parroquias. Os musulmáns por razóns políticas non entran en Galicia. Eles viñeran á península chamados polos vitiziáns, contrários a Don Rodrigo. Eu sosteño que non entraron na Galicia porque era vitiziana, xa que o propio Vitiza, antes de subir ao trono visigodo en Toledo, fora Rei de Galicia e posibelmente mantiña unha rede de complicidades. Daquela, para os musulmáns, Galicia era territorio amigo. Os musulmáns ocupan España tradicional, da que non formaba parte Galicia. Por tanto aquíhai un poder señorializado, cuns territorios que despois dominanarán os diferentes Condes... Algúns destes señores tentará emerxer e dominar, e algúns deles tentará denominarse rei, que é o caso de Paio (o coñecido Don Pelayo), que era un señor local dos arredores de Cangas de Onís, ao que as crónicas de 200 anos despois atribuiranlle carácter de rei, aínda que non tiña de tal máis ca o seu veciño.

    O final de 1486
    Hai unha visión xenealoxista de todo este periodo?

    Invéntanse liñas hereditarias, afincandas nun pasado do que non hai documentos, para lexitimar o poder. Esta xenealoxía tivo efectos na historiografía do XIX pero non no seu momento porque a historia de todos os reis galegos do século IX e X é dunha debilidade institucional tremenda, sufrindo golpes de estado e violencias de todo tipo e até é difícil estabelecer cal é a liña real lexítima.

    Nese periodo móvense moito os lindes do territorio chamado Galicia?
    Castela pertence ao reino, dependente do condado de León, pero a Galicia histórica remataba á altura de Sahagún. Polo tanto Castela era politicamente dependente de Galicia, pero xa non é humanamente Galicia. Polo sur os territorios entre o Douro e o Tejo tamén están baixo mando de condes mozárabes oriúndos. Como temos o esquema da Reconquista, é sorprendente ver como desde o século V ao XI o territorio se mantén sen apenas variacións.

    Contemplado o reino medieval en conxunto como o periodizamos?
    O periodo suevo é ben claro. No século VI xa hai que deixar unha idea étnica, seguen sendo reis suevos pero xa os veciños francos referíanse ao reino galego. Despois vén a época visigoda na que existe reino de Galicia pero pertence á monarquía visigoda, que a pesar diso nos seus documentos e actas de concilio distinguen España de Galicia, aínda que os reis sexan os mesmos. Unha terceira etapa sería a dos séculos VIII e IX no que se está formando un poder único a partir doutros dispersos e desde o século IX e X hai un reino estabelecido.

    Podemos chegar até Afonso VI, no século XI, en que se denomina Reino de Toledo e hai un cambio porque o peso político gravita desde Galicia cara á meseta. O reino mantense até que no século XII rompe o espazo político galaico, coa aparición de Portugal por unha parte, e coa existencia dun territorio leonés que xa non é galego. Desde entón o espazo político galego é practicamente o actual, incluíndo o Bierzo. Pero até 1230, en que nos unimos a Castela, os reis residen en León e entérranse en Galicia.

    A unificación faise en 1230?
    Con Fernando III o Santo, fillo do rei de Galicia-León, Afonso VIII e da raíña de Castela, Berenguela.

    Cando remata o reino medieval de Galicia?
    Á nobreza tradicional galega, que a pesar da unificación mantivo un espazo de poder importante, afectoulle moito a gran crise europea do século XIV.

    Especialmente no aspecto bélico cando se entroniza a dinastía TrastáMara, que remata cunha nobreza condal forte que había en Galicia, pero aúpa unha nobreza de segundóns galegos, con pouco poder político e poder económico. Un ascenso que se produce en tempos de crise. Foi un fenómeno normal en toda Europa pero que despois recibe a puntilla, primeiro co movemento das Irmandades e máis tarde coa imposición do Estado moderno polos Reis Católicos que non contan con eles. Daquela o límite superior do reino medieval eu póñoo en 1486, cando a visita dos Reis Católicos despois de eliminar as derradeiras resistencias nobiliarias.

    Que reivindicabanestes resistentes?
    Reivindicaban un poder feudal fronte a un proceso de unificación. Está nacendo o estado moderno, moi centralizado baixo unha monarquía autoritaria, que no caso galego é castelá-andaluza. Estes nobres, no deseño dos Reis Católicos, non pintan case nada e quen vai levar a parte principal da tarta será a nobreza eclesiástica que estaba enfrentada á civil. O castigo a Pardo de Cela foi singularmente cruel, porque noutros casos restabelecíase a amizade. Aquí a divisoria política era ou Pardo de Cela ou os bispos e o episcopado foi quen estableceu o poder. Daquela son eliminados radicalmente no caso de Pardo de Cela, no de Álvarez de Soutomaior ou nos condes de Lemos. Aí desaparece o reino de Galicia.

    Se no proceso sae triunfante a unificación, con máis ou menos violencia, por que hai que borrar da historia o Reino de Galicia?
    Porque a concepción do estado liberal español seguiu o modelo francés e non o británico onde non importa considerar que o Reino Unido é case unha unión voluntaria de nacións, de Inglaterra, Escocia, Gales ou Irlanda. O modelo español identificaba estado e nación e esta precisaba xustificacións historicistas. Un produto de confluencia de nacións e espazos políticos negaría o estado-nación España. Esa nación a xeración do 98 decide montala sobre Castela que non aparece como reino até mediados do século XII. Como se busca artificiosamente esa existencia dous séculos antes, choca coa realidade do reino de Galicia. Por iso non se acepta que o proceso fose unha confluencia. Outro modelo da historia de España sería posíbel pero non foi o que se escolleu.

    http://anosaterra.com/documentos/central.php?pagina_actual=principal_2.php&numero=1185

    Declaro que ni soy independentista ni comunista ni separatista ni nazionalista ni pro-terrorista ni ningún tipo de lindeza con las que se suelen calificar a quien aporta información que tratando de ser, dentro de lo que quepa, histórica, contradice cierta visión histórica general que posiblemente responde igualmente mucho a tópicos seguramente tergiversados politicamente en prol de los intereses humanos.
    Sólo me podrán acusar de "nacionalista periférico" los "nacionalistas centralistas". Es decir que la única manera de hacerme pecador es pecando. Dicho sea de paso, no me interesa tanto la política como la historia.
    Ojalá se pudieran dejar a un lado ciertos perjuicios a la hora de tratar temas que tratan de ser "históricos" sin necesidad de politizarlos una y otra vez más de la cuenta y hasta la saciedad.

  6. #6 Cierzo 19 de sep. 2005

    Hola,
    a ver yo escribi esto:
    "Insisto, y os pregunto a los que quereis creer en el mito del cid, como haceis para que represente la unidad de españa y la Religion y todas esas cosas, si como os digo lucho al lado del rey taifa de Saraqusta contra el rey de Aragón, ¿cómo se casa eso?
    Ego, la pervivencia de según que mitos en la mentalidad colectiva no es positiva para el progreso… y no lo digo por el honor."

    Ego me has respondido:
    "Por qué algunas personas se toMaran las cosas como algo personal. Es patético. Que yo hable de estos temas ni implica que lo crea ni que esté de acuerdo. Es que vosotros sois incapaces de hablar sobre algo que no os creáis?.
    Por esa regla de tres no puedo hablar ni de comunismo, ni de liberalismo, de religión, etc"

    La verdad es que nunca lo plantee como un ataque personal contra ti, simplemente pensaba que en eso me darias la razon (de hecho, aunque no te conozca, simpatizo con muchas cosas de las que dices) .Era mi contestacion hacia loq u yo interprete una defensa hacia el Cid simbolo frente a los que pretendiamos destrozar el simbolo con datos historicos. Yo no ataco, en este caso, a lo que el Cid significa, si no que ataco que ese simbolo esta fundamentado en la mentira.
    Si alguine coge a un personaje historico, HISTORICO, y lo quiere coger como modelo porque simboliza los valores que a el le gustan, pues vale. Pero aqui lo que se discutia es que se le aplican a una persona de la edad media unos valores que no se ajustan a la verdad (ademas es muy dificil ajustar unos valores actuales a una persona de la Edad Media, pero bueno si quereis podemos empezar un debate sobre historia de las mentalidades). Eso es lo que es denunciable por los historiadores. Que me dices que se hace politica porqu de paso se esta atacando a un sector que lo tienen como simbolo, pues que quieres que te diga, la verdad es que no me molesta. Creo que todos tenemos una ideologia, unas simpatias o como lo querais llamar, es normal que influyan a la hora de analizar el pasado, como ocurre cuando analizas la realidad. No creo en la objetividad en la Historia pero si en la honestidad, en la rigurosidad, en la (auto)crítica, etc...
    Pax hermano Ego!

    Castellano Furioso:
    "lo que importa es que los mios y yo mismo le agradecemos eternamente la contribucion (cierta o inventada) que EL hizo a Castilla como nacion."
    Oye me vas perdonar pero seguro que los castellanos podrías mirar a gente nacida por alli que no fueran señores de la guerra como simbolo. No sé que es eso que hizo por tí ese tio pero seguro que me lo podras contar. Bueno quizá, solo es un hipotesis, algun antepasado tuyo fue uno de los mas fieles y fue nombrado noble, ¿es por eso por lo que le estas agradecido? o ¿por todas las obras de arte que hizo?mmmm, ah, ya se, porque no te gustan los campesinos y como buen señor feudal los dejaba morir de hambre mientras el iba con su armadura jugando a las batallitas, claro esta que lo mejor era cuando llegaba a un pueblo con su ejercito, no quiero ni imaginar lo que alli pasaria... Si la verdad es que sí, entiendo todo lo que hizo por vosotros...
    Aunque continuo investigando... y escribes
    "la culpa echensela a la ineptitud tanto politica como militar de sus antepasados que no supieron defender en ese remoto pasado, sus intereses acctuales.
    si hubiesen ganado sus respectivas batallas, (como los portugueses) o si hubiesen mantenido acuerdos matrimoniales diferentes o mas ventajosos. ahora otro gallo les cantaria.
    por lo tanto todo esta sarta de cosas que escriben de el gran HEROE de mi tierra Castellana"
    Claro, la guerra y los acuerdos entre monarquias, eso sin son razones de peso para que aqui no hable ni dios. Lastima que Superman, Spiderman, Batman no fueran aragoneses, aunque nosotros tambien tenemos un HEROE, se llama Supermaño, no se si alguno habra leido alguna vez algo de él, pero os aseguro que existe.

    Salud y disculpad si ofendo a alguien


  7. Hay 6 comentarios.
    1

Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.

Volver arriba