Autor: Servan
martes, 29 de enero de 2008
Sección: Leyendas
Información publicada por: Servan
Mostrado 69.830 veces.


Ir a los comentarios

Etimología de moros, mouros

Este tema se ha discutido en Celtiberia y hay un art. Mitología: ¿Creeis que los mouros gallegos y los elfos pueden ser más o menos lo mismo?
Preguntándose si hay relación entre moor, Morrigan, Merlin, mouros.
Viriato acota: mor, montón de piedras (pre romano).
En lenguas dravídicas, mora, morapa = pétreo.
Dontenville: le latin offre un verbe mergere, qui, selon la particule ajoutée, signifie 'inmerger' et 'émerger'. Le second sens met ici en arrêt, puisqu'il peut s'appliquer au matin, à 'l'orient' (oriri). Cette idéee d'emerger pourrait même faire penser à nous 'murgers' qui sont 'tas de pierres' et parfois funéraires, analogues aux 'cairns' britanniques.
I.E. tenemos mer, merbh =brillar, dravídicas mere, miru, meropu, miripu, con el mismo significado.
También 'mere' con el sentido de aparecer.
Inglés morning, alemán morgen, vienen de morn, aurora, margen, morgen, germ. *marganaz, PIE * mergh, aparecer, brillar.
Mitologicamente Aurora tiene dos sentidos: la aurora matinal, la luz, el brillo que emerge antes del sol, con el lucero matutino (Venus) así como la aurora crepuscular (Venus verpertino, Hesper). Así también la aurora vespertina se asocia a la primavera y la vespertina al otoño.

Dice Dontenville (La mythologie franÇaise)
En Dienne (Diana), fuente de Mourgue, 'notre fée Morgue comme déesse du point du jour'.
En la Baja Bretaña hay cantidad de Morgans..seres submarinos, masculinos (morganed) y más frecuentemente femeninos, melusinas:morganezed.
Quelle étymologie a été proposée pour la fée Morgane du cycle breton? Certains ont remonté à la Morrigou du cycle irlandais de Cûchulainn, qui serait 'Mor-rigou', la grande reine.
Rhys (d'Arbois) pensait à 'née de la mer'... en el estrecho de Messina encontramos una Fata Morgana et elle est certes marine.
Herbelot habla de Mergian Banou, hada de la raza de los gigantes y demonios.
Rios: Morge, Morgon, Mourgon, Murg.
la fée Aurora ne doita pas être autre que notre fée Morgana ou Morgue, celle qui se mire déjà dans une fontaine, au pint du jour, à Dienne...lorsque le soleil va se lever.

Un forista anota: El mouro aparece en figuar de guerdián, vinculqado a la montaña, como gigante o anciano.
Dontenville: En Savoya el gigante Morond ha dejado una piedra; en Lerné está enterrado un gigante Meuron.

Escribe aquí el segundo bloque de texto de tu artículo


No hay imágenes relacionadas.

Comentarios

Tijera Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.


  1. #1 Dingo 31 de ene. 2008

    Onnega, tengo serias dudas de que la pigmentación de las hadas fuenteriles fuese un problema para la aplicación del término maurus/moro en una época en que lo que verdaderamente importaba eran las connotaciones de "pagano" de este término. Como alguien decía en otro foro, el que no se bautiza se queda moro, y da igual que sea oscuro que roxo. Aparte de eso tendremos que convenir en que el colectivo "moros" agrupa seres y temáticas de características diversas. Las apolíneas fatae de las fuentes son una categoría, pero por ejemplo en Asturias y Cantabria existe, aparte de ese, otro tipo de "mora" de características inversas: Son pequeñas, "roínas", negras, peludas, y generalmente ladronas y aficionadas a cambiar sin permiso sus niños por los de las humanas.

    No te discuto la posibilidad de la homonimia que apuntas, aunque sea de momento materia por demostrar. Pero sí insisto en que no veo que la pigmentación haya de ser un problema para que la etimología inicial fuese maurus/moro, si este término se implantó en el contexto hispano medieval.

    En el Códice Calixtino (s. XII), cap. VII, se dice que galicia es aún muy abundante en tesoros de los sarracenos (gacis sarracenicis).

    En Salas hay una Cueva de los Moros que antes de eso fue conocida como Cueva de los Xintiles. Hay allí restos de minería aurífera romana.

  2. #2 celtalargo 31 de ene. 2008

    Hola


    Llug ¿De qué año es el libro de Mougías y cómo se titula?


    Dingo: "Las apolíneas fatae de las fuentes son una categoría, pero por ejemplo en Asturias y Cantabria existe, aparte de ese, otro tipo de "mora" de características inversas: Son pequeñas, "roínas", negras, peludas, y generalmente ladronas y aficionadas a cambiar sin permiso sus niños por los de las humanas".


    Muy interesante ¿Eso no se podría deber como ya se ha dicho a que la iglesia les da a los mouros -que existen en todo el Altántico con ese mismo nombre y son seres claros y elevados-, tintes negativos?. Creo haber leido algo  en este portal. En galicia existe mucha literatura sobre este tema, tienen mucho  en Ferrolterra. 


     



     

  3. #3 celtalargo 31 de ene. 2008

    No puedo responder por falta de conocimientos a la pregunta que encabeza este foro pero he recogido esto de un libro publicado en Ferrol el año pasado. Cito


     


    [Tras citar un documento publicado por Martinón “Hilario Alonso habia hallado allí una mujer descabellada y bestida de rraxa parda y los cabellos sueltos, y esto a bocanoche […], y que traía en la mano unos pocos de pelos, y que le dixera que qual le parescía mejor, aquello que ella traía en la mano o ella; e que él le respondiera que ella […]: y entonces que ella le mandara que fuese a cabar al dicho otero de la mámoa de Segade y que hallaría un tesoro” (MARTINÓN TORRES, Marcos, Análisis historiográfico del Megalitismo Gallego, Tesis de Licenciatura, Santiago, 1999].


     


    Andrés Pena en su introducción al artículo creeo que fue  publicado por la UDC a “Túmulos, mouros, enanos, gigantes, salvaje caza. “Promptema de “O Pente d’Ouro” y su encaje en el contexto ideológico “melusino” de la Soberanía. La etnografía gallega vista como registro arqueológico no intervencionista”, -yo tengo un pdf- comenta unas ilustraciónes sosteniendo que  hace unos veinte mil años, huyendo de la glaciación la población Europea habría encontrado un refugio climático en el Noroeste de la Península Ibérica.


     


    Para este autor que sigue a Carracedo, la genética de poblaciones podría señalar un origen “galaico”, es decir del Noroeste de la Península Ibérica, para la actual población celtoatlántica de las Islas Británicas incluida también la población (Sykes) de Inglaterra. La ocupación de las islas tras su deshielo se habria producido durante el Mesolítico y el Neolítico.


    La teoria del ‘Continuismo Paleolítico’ de Alinei, se sumaría según este autor a los que descartan que procedentes de la Europa central, ‘indoeuropeos’ o ‘celtas’ hubiesen podido llegar como ‘etnia’ en la Edad del Bronce o la Edad del Hierro. “En cualquier caso ahora se sabe que la población gallega actual, de origen Paleolítico, es culturalmente celtoatlántica”.


     


    Para este autor los mouros estarían presentes en este proceso desde el Neolítico, veamos por qué.


     


     


    Dice: Los celtas ya estaban antes y responden a complejos conceptos ‘acumulativos’, a sistemas culturales de convergencia e interrelación.


    Con el trasfondo de una convergente área cultural atlántica, que sin solución de continuidad hasta nuestros días desarrolló y transformó una común etnología, religiosidad, derecho consuetudinario, forma de organización política, etc., focalizamos nuestras autopsias en el Noroeste, encuadrable en el concepto de ‘Cultura Celta’.


    Los mouros gallegos, galeses y bretones, sin ninguna relación genética con los moros africanos que ocuparan Al Andalus, “son dueños de los tesoros de galicia”, de fabulosas joyas y piedras preciosas, siendo de oro hasta los yugos de sus bueyes, las guarniciones de sus monturas y sus aperos de labranza. Ocasionalmente, desde el fondo de su mámoas o túmulos -puertas abiertas con el Más Allá, llamadas en Narón -Los túmulos de la necrópolis del Monte de Nenos, Sedes-  llamados por ese motivo “Montiños de A Moura”-. Sacan, sobre todo las mouras, a asollar, “poner al sol”, su oro y sus joyas, tal vez para que este metal conserve su perfecto brillo, tal vez para atraerse un esposo, contemplándolas mientras se peinan sus cabellos con un peine de oro. En galicia de una roca, de una fuente, de una mámoa, de un lago, ricamente vestida, y engalanada, peinando sus rubios cabellos con un peine de oro, sale los días soleados unha bellísima moura con un espejo en la mano a asollar sus tesoros. En la noche de San Juan, sometiéndolo previamente a una prueba encubierta entre ella y un tesoro, la Moura busca un digno y joven esposo. Los codiciosos eligen la pieza más grande de su tesoro y la moura desaparece. Entonces el objeto elegido se convierte en un carbón.


    En las grandes arcas o cistas de la Edad del Bronce, relacionadas con los llamados causos veteros o curros para el ganado vacuno, como las de O Xistral, los aristócratas se enterraban con muy buenos aúreos ajuares, como el de Atios y otros similares. El equipamiento de ultratumba del caballero incluía un peine [y posiblemente un espejo] para la Moura, que acudía a recogerlo (Pena 1999). El tesoro de Caldas contiene el más antiguo de estos peines en Europa procedente de un expolio masivo de túmulos.


    Casi todas las estelas del Suroeste Peninsular (Bronce final) representan los peines y espejos votivos funerarios para la Moura con las armas y carros de héroes difuntos, ocasionalmente, con escenificaciones de sutti y de una de las primeras manifestaciones de la danza funeraria llamada ‘O Abellón’ ejecutada en galicia hasta casi nuestro días: cogidos de las manos los asistentes al funeral, zumban como psicopompas abejas y bailan en rueda -tema estudiado desde el punto de vista etnográfico en galicia por Bascoi Pérez y más recientemente con notable bibliografía por Alonso Romero-.


    Coincidentes con la migración de las aves (=la migración de las almas), consideradas psychopompas por aparecer y desaparecen por el mismo sitio que el sol el primero de mayo y el primero de noviembre (Santos y Difuntos), las Pléyades se denominan “la gallina con los pollitos de oro”en toda la Europa altomedieval. En el año 2004, vimos en la estela del NW de Fuente de Cantos una representación de las psychompompas Pléyades. En la tumba de la reina longobarda Teodolinda, en la Catedral de Monza apareció una bandeja de plata dorada con este motivo.


    Pensamos que el simbólico peine, junto a los primeros modelos de carro gallego, los carros-trineo (aún sobreviven en Asturias y el Caurel) y alabardas, se representa por primera vez, en la Pena das Procesións (Auga da Laxe, Gondomar), acaso señalando el el lugar por dónde se realiza el tránsito vertical al otro mundo. En el friso una espada pistiliforme muy posterior, mostraría la continuidad secular de estas creencias.


    Estos peines y espejos de milenaria continuidad de uso funerario se reiteran en las tumbas de carro de la Europa Celta de la Edad del Hierro. Las estelas pictas de Escocia del siglo VI dC son las últimas en representar este, según nuestra interpretación, regalo del héroe a la divinidad femenina".


     


    Uff! Que cosa más celtalarga ¿Quiere  este autor decirno que los mouros son una creación gallega y el fosil director de la gran migración celta? ¿Sugiere por el contrario que la extensión del tema de los mouros se debe a un proceso acumulativo? Aún no lo tengo muy claro.


     


    De todas maneras cuando me arreglen el escanner procuraré poner las  imágenes que dan pie a los comentarios


     



     

  4. #4 celtalargo 31 de ene. 2008

    Hola otra vez. Lo encontré, lo escaneé y os lo pongo una parte de corrido.


    El libro se llama Narón un Concello con Historia de Seu, editado por el concello de Narón en marzo de 1991 y publicado por la editorial Sotelo Blanco. El autor es el historiador Andrés Pena Graña.


    Está en el capítulo XI (páginas 155-168) titulado “Unas notas sobre a relixión Castrexa”, en la página 157 hay bajo este subepígrafe “Cando chove e máis fai sol”  dice el autor:


    “Da primeira función falaremos partindo dunha canción infantil de Trasancos [ es la comarca de Ferrol, lo que va en el corchete es mío] extendida por toda galicia e outra castelá.


    As cancións infantis igual que os contos intantís non o foron no seu dia. Son moi persistentes e moi vellas. Historias que se graban no subconscente dun neno e nunca se esquecen. Os antropólogos británicos descubriron que o sentido da popular canción infantil inglesa A Ponte de Londres se refire aos sanguentos e terribles sacrificios humanos que tódolos indoeuropeos realizaban para enterrar baixo os alicerces as víctimas e conferir solidez ás súas pontes e demais construccións, nesta canción falase de reedifica-la Ponte de Londres con “estacas e osos”.


    Tanto a canción galega coma a castelá que nos amosan unha parella divina: o deus castrexo convertido no caso trasanques nun demo perseguidor) da primeira función, nunha das súas manifestacións coma Zeus Xorreante [NaFios, con digamma, Navios] ou Xúpiter Elicius, xunto a unha virxe asociada á Luz, que se corresponde coa deusa indoeuropea da luz similar a IUNO LUCINA, deusa que no mundo celta leva o nome do Monte *Brix, Bríxida en Irlanda (logo santa Bríxida de Kildare) e Berg, Bergusia da Galia que tamén desenvolven bós papeis protexendo aos cultivos na terceira función, perseguidas aquí por Taranis, “O Atroador”, outro dos aspectos de Iuppiter que se pode apreciar claramente no texto de Prisciliano que expoñemos máis adiante . Da vella parella divina da primeira función tamén temos pegadas na Terra de Trasancos e quedan no monte Esperon (Sedes) a lenda da trabe de ouro que aparece certo día do ano, un manantial quer fai estériles as mulleres  [a Fonte de A Moura] e a sua ben coñecida abelencia para propagalo lume. Esta parella encontrase ainda hoxe nunha canción infantil galega na que un demo perseguidor de mulleres se relaciona co feito de que chova e faga sol.


    “Cando chove e mais fai sol/ vai o demo para Ferrol/ pinchando o cú das mulleres/ cunha caixa de alfinetes”


    Esta canción ten o seu equivalente castelán en:


    Que llueva que llueva/ la Virgen de la Cueva/ los pajaritos cantan/ las nubes se levantan/ ¡Qué sí! ¡Qué no! ¡Qué caiga un chaparrón! , etc.


    Existen también paralelos en Portugal.


    A clave para entende-lo significado destas cancións encóntrase no Commonitorio de Paulo Orosio que amosa a situación religiosa de galicia nas primeiras décadas do século V, concretamente nunha carta de Prisciliano que cita Orosio”.Narón I, 1991,  pp 158-159


    El autor prosigue luego analizando textos y etnografía de la comarca desentrañando punto por punto estas y otras canciones.  

  5. #5 celtalargo 01 de feb. 2008

     


    Hola


    Gracias Dingo.


    Me parece interesantísimo lo que recoge Milio Carrín:


     


    "Peña Mayor se encuentra en el ayuntamiento de Nava. En este caso, la vieya del Arco Iris se vincula con un pico señalado, lo que no ocurría en las otras variantes. La referencia a su “cantar” también es curiosa, tal vez esté aludiendo a algún detalle del personaje que se ha perdido. Más que refrán, estamos ante una leyenda breve.(Polledo)"


    "En una canción leonesa se puede leer:
    “(...)vio venir una borrasca
    y en la borrasca venían
    tres hermosísimas damas,
    una de verde venía
    y las dos de azul estaban.
    -Buenos días, zagaleja
    -Bienvenida, madre santa(...)”
    (Berrueta, M. 1971: 250)
    He aquí otra vez la relación entre la señora y los fenómenos atmosféricos, y su cualidad de madre"


    Y también es muy interesante el apartado 4.

    "4) La Vieya como dueña del clima"


    Para el mencionado Pena Graña, la moura, es un eco de una antigua divinidad indoeuropea de la luz y de los meteoros y de las matres celtas.


     


    Efectivamente son tres. En la primavera (Brigit) es joven y casamentera -despierta en marzo en la Candeloria o Candelaria cuando se abre la temporada de pesca, vuelve la lactación a las ovejas, y las prímulas anuncian la próxima llegada de la primavera. Esa joven casamentera es la moura que se aparece con el tesoro en la Pena Molexa y en miles de sitios , peinando sus rubios cabellos con un peine de oro (mientras se mira al espejo).


    La iglesia a veces la convierte en una especie de mujer faltal, una verdadera lamia, una prostituta, la Pirocha -nombre también de una antigua célebre prostituta de Santiago- , en el Almadraque da Pirocha, en Terra de Montes Pontevedra, se aparece a los hombres los seduce y los devora y rellena con sus huesos un almohadón de piedra -la visitamos unos amigos con Carlos Solla y Rafa Quintia quienes la publicaron- (He visto otras opiniones sobre esto pero no las puedo compartir).


    Es tambien la Soberanía que escoje un marido, un rei -dice Pena Graña- tras someterlo a una prueba, la elección encubierta entre ella y un tesoro-, es también el trasunto de la primera parte de la historia de Rhiannon


     


    La segunda es una mujer grávida, o una madre, se corresponde con la tierra fecunda y el verano con sus frutos. Su fiesta es el 1º de agosto, ahora es el 10 de agosto por la reforma del calendario juliano. Son las 10.000 fiestas de la virgen con sus comelladas que duran hasta septiembre en galicia.  Pena Graña se despacha con ella  en el libro Una Parroquia con celtas reminiscencias na Terra de Trasancos, ymuchas veces, en el artículo de la entronización la asocia a la historia de Math en http://www.andrepena.org/publicacions/salvaxe-caza.htm. Es entre mil cosas la Macha Irlandesa que preñada de nueve meses vence en la carrera a los caballos más veloces de Irlanda. La intensificación celta del poder la divinidad -dice el autor- hace que los barcos y salvavidas de piedra floten, que las viejas tengan fuerzas para mover montañas, el dios ciego sea el que mejor ve, y el manco el que mejor alcanza, etc.


    Es tambien la esposa fiel que gobierna con el rey un reino y un largo reinado próspero y fecundo  envejeciendo con él  y esto nos lleva a la tercera parte, a la muerte del rey y al tercer aspecto de la vieja, la Cailleach


    La tercera mujer es una anciana. Ella es también la representación del invierno que comienza -Pena http://www.andrepena.org/publicacions/tese/III.pdf al fina del el apartado 2.2.3- La estudiaron mucho, también Alonso Romero en "La moura constructora de Megalitos", es la constructora de los dólmenes de la Europa insular y continental, y de toda la geografía atlántica. Su ancianidad, como en el caso de la preñada Macha melena rubia, es engañosa. Ella transporta montañas y enormes piedras en su mandil mientras hila en la roca.


    En otro plano ella vuelve a por el rey a caballo y se lo lleva a compartir con ella sus riquezas al otro mundo, al Alén o Sidh de los celtas, situado bajo tierra. Esta es para Andrés Pena el origen del folclore de los mouros.


    viene al caso del apartado 4 la viella dueña del clima  el desarrollo que hizo Pena Graña en 1991 resumido en la nota 88 de un capítulo de su tesis que habla sobre el monoteismo trinitario de los celtas http://www.andrepena.org/publicacions/monoteismo-trinitario-celta.htm


     


     


     


     


  6. #6 celtalargo 01 de feb. 2008

     


    Uma dice: me resulta  interesante que la “Vieya “sea una divinidad atmosférica,porque normalmente son divinidades masculinas las de la atmósfera,;puede ser equivalente a la Mari vasca,que sale volando en las noches de tormenta y se peina con un peine de oro,como las mouras


    Este es el comentario de Pena Graña sobre esta divinidad y el hecho de que llueva y haga sol en cuestíón


    O Commonitorio móstranos a situación relixiosa de galicia nas primeiras décadas do século V. É ben sabido que o éxito, expansión e pervivencia do priscilianismo entre os labregos está estreitamente relacionado coa habilidade sincrética do bispo galaico de Ávila, a súa capacidade de integrar armónicamente o cristianismo e a vella relixión da Gallaecia, algo alterada xa no Baixo Imperio pola influencia da romanización, pero seguramente só superficialmente. Neste contexto, a carta de Prisciliano que Orosio insere no Commonitorio ten un valor excepcional, porque nos mostra este prociso e á súa vez permítenos entender o sentido das cancións infantís relacionadas coa choiva coas que comezamos. Paulo Orosio, o soado historiógrafo galego, nunha carta a San Agustín, exprésanos os termos precisos desta integración pouco tempo despois de que se producise; di que Prisciliano ensinaba que: A alma que foi nacida de Deus, saía de certo depósito (promptuario) logo de prometer ante Deus que ela loitaría, incitada polas instrucións dos anxos: a partir de aquí descendente por certos círculos é capturada polos príncipes malignos. [Os grandes pensadores da antigüidade clásica deben moito ao antigo acervo cultural indoeuropeo. Vellas historias escoitadas ante o lume ás mulleres da casa e aos servos domésticos gravábanse no subconsciente dun neno. Cando Platón fala de que tras a súa caída do Ceo, as almas son prisioneiras dun corpo e esquecen a súa vida anterior, dá forma a unha vella, arcaica e común crenza indoeuropea que desde Oriente volve a Grecia, Platón recolle unha vella crenza común] [...] e segundo a vontade do príncipe vitorioso é introducida en diferentes corpos, e a cada un destes asígnalles un documento de rexistro (chirographum), onde aseguraba que a materia prevalecía. Afirmaba que este documento desfixerao Cristo e cravado na Cruz pola súa paixón, tal e como Prisciliano di nunha das súas cartas. Velaquí a primeira sabedoría: Que se entendan as naturezas das virtudes divinas nos distintos tipos de almas, e a disposición dos corpos. Nela vese que o Ceo está ligado á terra, e parece que todos os principados do século ven obrigados a superar as disposicións dos santos. Pois en primeiro lugar está o círculo de Deus co documento de propiedade divina das almas que se mandarán á carne que fabricada polo consenso dos anxos de Deus e de todas as almas gardan os patriarcas quen ao contrario encárganse da milicia persoal, e di Prisciliano outras cousas. Narra tamén que: son membros da alma os nomes dos patriarcas porque Rubén está na cabeza, Judá no peito, Leví no corazón, Benjamín nas pernas [este esquema aparece reproducido sen ningún cambio no soado mapa de Colón e en case todos os libros actuais de astrología] [...] e así sucesivamente. Ao contrario, nos membros do corpo están dispostos os signos do ceo, isto é: Aries na cabeza, Tauro na cerviz, Xémine nos brazos, Cancro no peito, etc. [Agora (pensamos, a pesar da opinión de Chadwick) aparecerá o Deus castrexo da primeira función, o vello deus asociado polos galaico-romanos a Iupiter e a súa esposa. A vella parella sobrevive no Cristianismo, son aceptados, seguen mantendo as súas funcións celestes: ela de fertilidade, el de dador de choiva e de señor da tormenta; pero Iupiter está asociado agora ao mundo do corpo carnal, o que parece ter un matiz negativo mentres Cristo ocupa o círculo máis alto onde están as almas, e tras facer unha referencia á predestinación] [...] (Prisciliano) quere: que se entenda que as tebras son eternas e delas saíu o príncipe do mundo. E isto mesmo confírmase nun libro que se titula Memoria dos apóstolos, cando parece que o Salvador foi interrogado en segredo polos seus discípulos, mostra logo que da parábola evanxélica saíu o sementador a sementar a semente (Mat. XIII, 23) non fose bo o sementador afirmando: non foi bo o sementador porque se fose bo non sería neglixente e non tiraría a semente á beira do camiño, nen en pedregoso nen en sitio inculto. [...] [Continúa] Quere que se entenda con isto que o sementador esllouas almas capturadas como lle pareceu. Dinse ademais neste libro moitas cousas do príncipe da humidade e do príncipe do lume, quere que se comprenda que todo o bo que se fai no mundo faise por arte e non pola potencia de Deus. Di pois que é unha virxe certa luz (a deusa da primeira función, asociada ao monte que equivale en romana a Iuno), á que Deus, querendo dar a choiva aos homes mostra ao príncipe da humidade quen ao querer subir para collela, canso súa e fai a choiva. E ao ser rexeitado por esta cos seus bruidos produce o trono.
    [A parella feminina deste deus asociado a Xúpiter polos indíxenas quizáis fose a “excelente virxe e ninfa dos danigos Nabia Corona” que aparece xunto a Xúpiter na inscripción dunha tarifa de sacrificio en Marecos (Portugal), o sue nome está relacionado coa raíz *Snav (fuinte, chorreante)]. Por este texto quizáis podamos relacionar este deus da Gallaecia da primeira función co celta Nuado a sua raíz *Neu-d ten, como xa dixemos, o significado de alcanzar con esforzo. De todos modos creemos que serve para probar a existencia dun cristianismo moi particular en galicia, celta, onde duas relixions conviven por adicción introducindose o cristianismo na freba preexistente, e inducenos a pensar tamén que se construe sobre unha estrutura relixiosa preexistente que chegará ata a Idade Media sen grandes cambios e visible nas dióceses logo arciprestazgos que se corresponden exactamente co espazo territorial das civitates/populi e perviven longo tempo [ex Pena Graña 1991] http://www.andrepena.org/publicacions/monoteismo-trinitario-celta.htm


    Sobre Navia, en su aspecto chorreante,  puede ser interesante consultar la nota precedente a esta

  7. #7 Uma 02 de feb. 2008








     

    Da la impresión,al margen de la etimología,de que mouras,xanas etc,tiene funciones muy parecidas:guardan tesoros , atraen (pierden)a los hombres (generalmente,pero creo que también a veces a mujeres ,es decir,cualquiera que pase por allí), hilan,construyen dólmenes o castillos (este motivo también aparece en “las mil y una noches”,pero con genios)  etc.


    Quizá la diferencia con galicia(por lo que se desprende del artículo de Tenreiro)es la importancia que estos seres constituyen todo un universo paralelo que además está presente en la vida cotidiana;Claro,puede ser que esto fuera así antiguamente en todas partes,pero en galicia ha pervivido,como otras mucha cosas.


    También es curioso (al menos a mí me lo parece)que siendo los tesoros y cuevas de moros comunes a toda la península,solo se les llama mouras/os  de modo genérico en el NE .


    A mi lo que me parece muy interesante en general es la idea del hada que arrastra a la gente a su  mundo.es un tema universal.

    sobre lo de la virgen del rocio etc, aunque los cultos hayan sido promovidos muy tarde,al final,adoptan siempre formas parecidas a las más primitivas.según Eliade,siempre se vuelve a las formas básicas. en este cas,no sé si se recurre a la memeoria de un culto anterior,o si simplemente es que la mente humana siempre estructura la experiencia de la misma manera.

  8. #8 Dingo 02 de feb. 2008

    Uma, si que probablemente es cierto que el nombre de "moros" aplicado a un colectivo, y su presencia en el folclore, sean más fuertes en el noroeste. De todos modos sería una diferencia gradual y cuantitativa, más que cualitativa. En galicia y Asturias existen muchos temas en común con otras zonas del arco atlántico, y se han recogido leyendas casi idénticas que al parecer no se repiten fuera de este marco. Pero hay que tener en cuenta, como dices, por un lado que en el resto de la península pudo ir perdiéndose gradualmente este tipo de leyendas debido a otras influencias, o a evoluciones que no alcanzaron el Noroeste (una zona conservadora debido en parte a su aislamiento), y también que los nexos peculiares del Noroeste hispano con otras partes del Atlántico pueden explicarse en parte por relaciones recientes. Quizá todo tenga que ver un poco.

    Martos Núñez y Sousa Trindade ("La casa encantada. Estudio sobre cuentos...") diferencian varias zonas temáticas en cuanto a las leyendas en la península ibérica. El Oeste y Cantábrico se caracterizarían por las leyendas mágicas y naturistas, relativas a seres feéricos, de carácter mítico-poético, poseedoras de un significado simbólico (paleo-leyendas). En la zona centro, la Meseta, predominarían las leyendas religiosas e históricas, más complejas e influidas por la literatura culta (épica castellana, etc.), son las neo-leyendas, con énfasis en la moral cristiana y en lo ejemplarizante. El Levante y Mediterráneo reflejarían una considerable influencia semítica y africana/bereber.

  9. #9 celtalargo 04 de feb. 2008

     



    Hola:


    Dice Llug: Manda webs, después de tanto tiempo y seguimos diciendo "mes", a partir de ahora diré con más respeto esa palabra ;-)


    Dice Anfus: El tiempo concreto fue medido por las fases de la luna. Todavía ciertas poblaciones nómadas sólo utilizan el calendario lunar. Me, raíz indo-aria que significa luna, da en sánscrito mâmi, mido. El mes lunar se dice mâs en sánscrito, mâh en avéstico, mah en el antiguo prusiano, menu en lituano, mêna en gótico, méne en griego, mensis en latín arcaico. Los germanos, como los celtas, medían el tiempo según la noche, contando las lunas. Se celebran de noche la Navidad, Pascua, Pentecostés o la noche de San Juan, etc.


    Dice también Anfus: Pero volviendo a la relación entre la moura y el destino: debería haber entonces paralela relación entre la moura, recuerdo de pagana diosa ctónica, y la luna...


     


     


    Esperemos Llug y Anfus que Ella no permita que ni con cien elefantes se nos rompa, al menos todavía, el hilo de nuestra argumentación.


     


    Dice André Pena:


     “Pese a la tintura cristiana del día de San Juan, la Mitología Comparada, ha establecido la relación del paráclito con Jano, y aún que el origen de esta celebración remontándose a un tiempo muy remoto, nos permite imaginar a los primeros pueblos europeos Atlánticos sedentarios, a nuestros ancestros, continuamente pendientes de las luminarias celestes, de la luna que regía el paso de los meses y de las semanas, sirviendo para ajustar el Calendario. Para Fernando ALONSO ROMERO, habría dado DIODORO cuenta del más antiguo de estos ajustes anotando que en una isla del norte, posiblemente en Stonehenge, había un templo redondo dedicado a Apolo. Dice que en este templo se observaba el curso de la luna y […] [menciona] el ciclo lunar de 19 años, puesto que la luna tarda 19 años en volver a aparecer por el mismo lugar:


     


    También se dice que el dios Apolo visita la isla cada 19 años, período de tiempo en el


    que las constelaciones de los astros hacen una revolución completa; por eso el período de 19 años es llamado por los griegos “el año de Metón”. Con motivo de esta aparición el dios toca la cítara y danza sin interrupción durante la noche desde el equinoccio de primavera hasta la salida de las Pléyades, congratulándose de sus propios éxitos. (DIODORO DE SICILIA,Biblioteca Histórica, II, 47)


     


    La luna, el mes lunar sinódico de 30 días, que es el tiempo que invierte la luna (29, 53 días) en retornar exactamente a la misma fase, juega en el calendario un importante papel. Baste recordar que la palabra calendario proviene de la misteriosa palabra Calo solemnemente proclamada al comienzo de cada mes, siete o nueve veces, para ajustar el calendario, indicando las calendae (el primer día del mes lunar), cuantos


    días llevaban los idus (el día de la luna llena) y nonae (cuarto menguante).


     


    Entre los indoeuropeos, compartiendo incluso un mismo nombre y alcance, como lo ha


    recordado recientemente el indoeuropeista da Sorbona Eulogio LOSADA BADÍA, el


    mes [the month, ille mens], y la luna [the moon, mené, etc.], son una misma cosa.


    Sirviendo primordialmente los unos y los otros como mensura, regla, medida,


    términos todos sinónimos, estando según numerosos autores emparentados no ya con


    ese semáforo celeste provisto de fases luminosas que es la luna, sino también con ese


    formidable instrumento de medir que es la mente, cuya raíz quizá también resida según lo piensa Eulogio LOSADA BADÍA, en la palabra hombre (la. hom/en, inglés s.


    man/p. men), así como en su hasta hace poco tiempo principal instrumento de medir: la mano, siendo en fin El hombre la medida de todas las cosas(in Los Orígenes de hombre, 1998). Con el sol y la Luna completaban las estrellas el ajuste del calendario, sobre todo las Pléyades, como recientemente ha puesto de relieve Fernando ALONSO ROMERO “conocida en galicia como “a galiña cos sete pitiños, todos de ouro Cf.  imágenes y texto extenso de Pena Graña


     en  http://www.andrepena.org/publicacions/tese/III.pdf mirar en I, 1.1.2”


     


    Por certo Anfus en galicia Egdrassil é carballo, no é un feixo. A súa fonte se chama Gavan -e ainda hoxe moita xente vai a coller a súa auga na Terra de Trasancos ¿Vaia choio embotellala e venderlla aos Alemáns non si? ;-))-.


    Non che estou de coña, a súa exacta ubicación figura  nun cirógrafo (un documento redactado en primeira persona) polo rei emperador Afonso Raimúndez.

  10. #10 crougintoudadigo 05 de jun. 2008

    No caro Anfus, no te fies, cata, cata que el comeniñ@s ogro y la ogra, u ogresa, es cosa esa de la iglesia, cosa de la interpretatio cristiana y monjil.


    Y ayer, como hoy, si se convenia la cosa, adelante viento en popa, y si no se convenia, se le circunvenía con una hagiografía terribilis y apuesta. Hagiografos hay, sino apuestos aponedores, consejate con Mariano, que hoy como ayer, con el estómago agradecido, o por agradecer, se andan dispuestos a ser apuestos en lo que preste.


    Así se convinieron los preches y convirtieron a las santísima y manzanil Epona en un bulreiro diaño, en besta branca - en galicia y en Bretaña-  y que hace unos días caro Anfus, nuestro caro paredros se estuvo con el no menos caro y aún egregio Robert Omnés en A Coruña, y éste le contó a nuestra paredría la misma historia del caballo salchicha do demo que nuestra paredría había escuchado ha veinte años o más en Vilarrube, de un indígena do pais. Ya ves en que acabó la santidad de Epona, de la Moura da cabalo. A cuatro patas.


    Pero A Moura, amada por su pueblo, se salvó de las perversas maniobras, y no lo hizo de su pode rsegun sostiene nuestro caro paredros Andrés Pena, que lo hizo por el poder de Dios y de la Virgen María, amén. Y aunque A Moura siempre tuvo un hombre (un rey) esperando a la sombra de otro hombre (otro rey), como se puede ver en el Almadraque da Pirocha, en Terra de Montes de Pontevedra, que es como almohada petrea, y lugar donde se aparece A Moura, espida en toda su gloria, al viandante que por allí pasa…  Pues retomando el hilo, que Crougintoudadigo se pierde en divagaciones, como la Moura elegía al rey que iba a gobenar la Treba, casaba con él, reinaba con él y envejecía con él, y cuando se moría venía a por el montada en su blanco caballo y se lo llevaba al Otro Mundo para que con ella compartiera sus riquezas que eran muchas… Y luego retornaba a buscar otro hombre… Pues que por eso y no por al se nos aparece espida y espilida, que es como sin ropa en vultus y sub especie de modelo, y lo hace para ligarse un rey bó e meresçente, para gobernar un reino, y no lo hace por vicio…


    Y por ese crimen, por amar, por eso de hacer el bien y no mirar a quien, o por andarse espida, o por enviudad tantas veces, o por rejuvenecer, o por tener las mejillas cossuecas y sonrosadas, o por todas esas cosas juntas a la vez, lo cierto es que los interpretatores hagiografos monjeriles nos la convirtieron como por ensalmo en una putangamarranga comehomes que metía miedo (que les chupa la chicha –la carne, ojo, mal pensados druidas- (no va por ti caro Anfus), a los salidos viandantes, que salidos de casa se aventuran por esos montaraces pagos,  y  la Moura Pirocha se usa los restantes huesos y partes duras, lirondos y mondos, sive potius mundos, os osos eses do deschichado, para con ellos rellenarse su mol almohada, que es pétrea, y aún roca, y nos contaron que tiene -según los que saben de esto en Terra de Montes- la almofada esa do Almadraque da Pirocha unas arrepiantes vibraciones que meten medo.


    Y vos no temáis, cara Moura, alta  fatal y noble pelirroja de largos cabellos, desmelenada señora lujosa vestida de parda raxa, que en el cristiano presente de hoy,  como ayer, desde la puerta sur, la de la Plaza de Platerias, de la catedrál del hijo del Trueno,  aunque tengais perdida hoy la sonrosada color de vuestro gesto -que es color cossueca-, y aunque tengais ausente ya vuestro mirar ardiente, honesto, como de infarto… Cara, alta, gentil Señora, Vos auque aún nos miraiscon vuestos pechos de queso, despolicromada, y con la lánguida calavera tendida en vuestro santo regazo, mientras recordais las aventuras pasadas del pagano pasado... , que vuestros hijos del pueblo gallego os comprenden y perdonan.


    Pozezo vos no temais santa Señora Moura tan vil puteo ecclesial, sin duda por descuido, que vuestro pueblo os perdona. Galiza vos perdoa


    " UNHA MULLER NOS TEMPOS DOS MOUROS


    FIXO DA CONA UNHA PLAZA DE TOROS


    E FIXO BEM, E FIXO BEM


    NA SUA CONA NON MANDA NINGUÉN"


    Ya ves caro Anfus. El pueblo en forma de cantiga perdonó a la santa puta sus infidelidades. La iglesia, como Crougintoudadigo,  si no hay sincero arrepentimiento no  perdona. No perdona nunca. El almadraque de A Pirocha es un buen ejemplo.


    Máis só os iñorantes, imbéciles e escuros, e feridos e duros nom nos comprenden nom.


    Fogar de Breoghám


    Viva Irlanda!!!!


    Salud y Gloria


    (Perdonen caros druidas que por falta de tiempo no les haya escrito algo más breve)


     

  11. #11 alfaiome 05 de jun. 2008

    Rata: NOS TEMPOS DOS MOUROS

     UNHA PLAZA DE TOROS: TOUROS


     


    galicia: Ledicia

  12. Hay 11 comentarios.
    1

Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.

Volver arriba