Autor: Servan
martes, 29 de enero de 2008
Sección: Leyendas
Información publicada por: Servan
Mostrado 69.981 veces.
Etimología de moros, mouros
Este tema se ha discutido en Celtiberia y hay un art. Mitología: ¿Creeis que los mouros gallegos y los elfos pueden ser más o menos lo mismo?
Preguntándose si hay relación entre moor, Morrigan, Merlin, mouros.
Viriato acota: mor, montón de piedras (pre romano).
En lenguas dravídicas, mora, morapa = pétreo.
Dontenville: le latin offre un verbe mergere, qui, selon la particule ajoutée, signifie 'inmerger' et 'émerger'. Le second sens met ici en arrêt, puisqu'il peut s'appliquer au matin, à 'l'orient' (oriri). Cette idéee d'emerger pourrait même faire penser à nous 'murgers' qui sont 'tas de pierres' et parfois funéraires, analogues aux 'cairns' britanniques.
I.E. tenemos mer, merbh =brillar, dravídicas mere, miru, meropu, miripu, con el mismo significado.
También 'mere' con el sentido de aparecer.
Inglés morning, alemán morgen, vienen de morn, aurora, margen, morgen, germ. *marganaz, PIE * mergh, aparecer, brillar.
Mitologicamente Aurora tiene dos sentidos: la aurora matinal, la luz, el brillo que emerge antes del sol, con el lucero matutino (Venus) así como la aurora crepuscular (Venus verpertino, Hesper). Así también la aurora vespertina se asocia a la primavera y la vespertina al otoño.
Dice Dontenville (La mythologie franÇaise)
En Dienne (Diana), fuente de Mourgue, 'notre fée Morgue comme déesse du point du jour'.
En la Baja Bretaña hay cantidad de Morgans..seres submarinos, masculinos (morganed) y más frecuentemente femeninos, melusinas:morganezed.
Quelle étymologie a été proposée pour la fée Morgane du cycle breton? Certains ont remonté à la Morrigou du cycle irlandais de Cûchulainn, qui serait 'Mor-rigou', la grande reine.
Rhys (d'Arbois) pensait à 'née de la mer'... en el estrecho de Messina encontramos una Fata Morgana et elle est certes marine.
Herbelot habla de Mergian Banou, hada de la raza de los gigantes y demonios.
Rios: Morge, Morgon, Mourgon, Murg.
la fée Aurora ne doita pas être autre que notre fée Morgana ou Morgue, celle qui se mire déjà dans une fontaine, au Pint du jour, à Dienne...lorsque le soleil va se lever.
Un forista anota: El mouro aparece en figuar de guerdián, vinculqado a la montaña, como gigante o anciano.
Dontenville: En Savoya el gigante Morond ha dejado una piedra; en Lerné está enterrado un gigante Meuron.
Escribe aquí el segundo bloque de texto de tu artículo
No hay imágenes relacionadas.
Comentarios
Pulsa este icono si opinas que la información está fuera de lugar, no tiene rigor o es de nulo interés.
Tu único clic no la borarrá, pero contribuirá a que la sabiduría del grupo pueda funcionar correctamente.
Si te registras como usuario, podrás añadir comentarios a este artículo.
Estoy de acuerdo en general con el esquema de Brigantinus, con la diferencia de que en mi oPinión no hay motivo para pensar que "mouro" y "moro" designasen originalmente cosas diferentes. Comenté hace poco en otro foro (no recuerdo cual) que "mouro" era simplemente la variante galaico-portuguesa del cast. "moro", y que designaba tanto a los bichejos que nos ocupan como a los sureños islamitas.
En cuanto a otras raíces o etimologías que tocáis por aquí para "moro" o para "griego", algunas me parecen razonables, y no incompatibles con otros orígenes. Por ejemplo, Briga > Griega sin perjuicio de que esa evolución fuese motivada precisamente por las connotaciones de "pagano" o de "antiguo" del término "griego". Ahora bien, habrá que centrarse en propuestas pocas y razonables, atendiendo a posibilidades de evolución lingüística, contextos culturales, etc. Puede muy bien haber tropecientos términos en lenguas celtas, etc., que empiecen por mor- o algo parecido y que no tengan, por muy sugerente que sea la posibilidad, nada que ver con los "mouros" ni con los "moros" (que insisto, para mí son lo mismo) del folclore peninsular.
Salú, apañeros.
Según una oPinión Morrigan, Mor Riogan, como Crepúsculo sería la Madre de los dioses, lo que me parece razonable, que Mor como Aurora se una a la divinidad solar, Belenos, y que como crepúsculo esté grávida de todos los dioses.
Hola
Si, es verdad Onnega, que decimos, bueno más bien canturreamos.
Cuando llueve y hace sol anda o demo por Ferrol, con prosa híbrida castrapa
y luego sigue la canción infantil ¿te acuerdas? "Pinchando o cu das mulleres cunha caixa de alfinetes" De pequeño siempre me llamó la atención. Pensaba en el demonio Pinchándoles el culo a las mamás, imaginaba como se escapaban y me daba la risa. Hoy con el tema del acoso eso ya no me hace ninguna gracia.
Precisamente hace una semana casualmentee releí un libro publicado hace diecisiete años en Ferrolterra, es una historia local muy conocida, en ella se explicaba el sentido de la canción "que llueva que llueva la Virgen de la Cueva, y la canción infantil cando chove e máis fai sol vai o demo para Ferrol Pinchando o cu das mulleres cunha caixa de alfinetes". El autor relacionó estos textos con un relato del Commonitorio de Paulo Orosio que aclara el sentido de estas canciones. Voy a buscar el libro. El libro es de 1991. No me sorprende ver otra vez esta idea, pasó más veces, años despues, vi reflejadas estas ideas tambié en otros dos autores gallegos gallegos, que no citaban la fuente, o bien porque no se puede andar citando todo el tiempo, o bien, lo más probable, porque que también llegaron a la misma conclusión. Básicamente todos venìan a decir lo mismo.
Sin duda Cristobo Milio Carrín, creyó trece años despues que este tema no había sido investigado, y casualmente asoció a su vez estas dos canciones . Es curiosa la coincidencia ¿verdad Dingo?
"El mito de la Creación y otros mitos Asturianos”, Cristobo Milio Carrín. Oviedo. 2004
En él se habla de todos estos asuntos, empezando por la vieya, como la llama él, presente aún en refranes (ej. Cuando llueve y sal el sol, anden les vieyes alredeor), juegos (ej. que llueva, que llueva, la virgen de la cueva)(no es coña)"
Como es un tema muy interesante y enjundioso que felíz casualidad. Si busco y encuentro por mi parte el texto os lo pongo para que lo veais. Dingo ¿Nos podías hacer tu lo propio? Así comparamos.
Hola otra vez. Lo encontré, lo escaneé y os lo pongo una parte de corrido.
"En una canción leonesa se puede leer:
“(...)vio venir una borrasca
y en la borrasca venían
tres hermosísimas damas,
una de verde venía
y las dos de azul estaban.
-Buenos días, zagaleja
-Bienvenida, madre santa(...)”
(Berrueta, M. 1971: 250)
He aquí otra vez la relación entre la señora y los fenómenos atmosféricos, y su cualidad de madre"
"4) La Vieya como dueña del clima"
O Commonitorio móstranos a situación relixiosa de Galicia nas primeiras décadas do século V. É ben sabido que o éxito, expansión e pervivencia do priscilianismo entre os labregos está estreitamente relacionado coa habilidade sincrética do bispo galaico de Ávila, a súa capacidade de integrar armónicamente o cristianismo e a vella relixión da Gallaecia, algo alterada xa no Baixo Imperio pola influencia da romanización, pero seguramente só superficialmente. Neste contexto, a carta de Prisciliano que Orosio insere no Commonitorio ten un valor excepcional, porque nos mostra este prociso e á súa vez permítenos entender o sentido das cancións infantís relacionadas coa choiva coas que comezamos. Paulo Orosio, o soado historiógrafo galego, nunha carta a San Agustín, exprésanos os termos precisos desta integración pouco tempo despois de que se producise; di que Prisciliano ensinaba que: A alma que foi nacida de Deus, saía de certo depósito (promptuario) logo de prometer ante Deus que ela loitaría, incitada polas instrucións dos anxos: a partir de aquí descendente por certos círculos é capturada polos príncipes malignos. [Os grandes pensadores da antigüidade clásica deben moito ao antigo acervo cultural indoeuropeo. Vellas historias escoitadas ante o lume ás mulleres da casa e aos servos domésticos gravábanse no subconsciente dun neno. Cando Platón fala de que tras a súa caída do Ceo, as almas son prisioneiras dun corpo e esquecen a súa vida anterior, dá forma a unha vella, arcaica e común crenza indoeuropea que desde Oriente volve a Grecia, Platón recolle unha vella crenza común] [...] e segundo a vontade do príncipe vitorioso é introducida en diferentes corpos, e a cada un destes asígnalles un documento de rexistro (chirographum), onde aseguraba que a materia prevalecía. Afirmaba que este documento desfixerao Cristo e cravado na Cruz pola súa paixón, tal e como Prisciliano di nunha das súas cartas. Velaquí a primeira sabedoría: Que se entendan as naturezas das virtudes divinas nos distintos tipos de almas, e a disposición dos corpos. Nela vese que o Ceo está ligado á terra, e parece que todos os principados do século ven obrigados a superar as disposicións dos santos. Pois en primeiro lugar está o círculo de Deus co documento de propiedade divina das almas que se mandarán á carne que fabricada polo consenso dos anxos de Deus e de todas as almas gardan os patriarcas quen ao contrario encárganse da milicia persoal, e di Prisciliano outras cousas. Narra tamén que: son membros da alma os nomes dos patriarcas porque Rubén está na cabeza, Judá no peito, Leví no corazón, Benjamín nas pernas [este esquema aparece reproducido sen ningún cambio no soado mapa de Colón e en case todos os libros actuais de astrología] [...] e así sucesivamente. Ao contrario, nos membros do corpo están dispostos os signos do ceo, isto é: Aries na cabeza, Tauro na cerviz, Xémine nos brazos, Cancro no peito, etc. [Agora (pensamos, a pesar da oPinión de Chadwick) aparecerá o Deus castrexo da primeira función, o vello deus asociado polos galaico-romanos a Iupiter e a súa esposa. A vella parella sobrevive no Cristianismo, son aceptados, seguen mantendo as súas funcións celestes: ela de fertilidade, el de dador de choiva e de señor da tormenta; pero Iupiter está asociado agora ao mundo do corpo carnal, o que parece ter un matiz negativo mentres Cristo ocupa o círculo máis alto onde están as almas, e tras facer unha referencia á predestinación] [...] (Prisciliano) quere: que se entenda que as tebras son eternas e delas saíu o príncipe do mundo. E isto mesmo confírmase nun libro que se titula Memoria dos apóstolos, cando parece que o Salvador foi interrogado en segredo polos seus discípulos, mostra logo que da parábola evanxélica saíu o sementador a sementar a semente (Mat. XIII, 23) non fose bo o sementador afirmando: non foi bo o sementador porque se fose bo non sería neglixente e non tiraría a semente á beira do camiño, nen en pedregoso nen en sitio inculto. [...] [Continúa] Quere que se entenda con isto que o sementador esllouas almas capturadas como lle pareceu. Dinse ademais neste libro moitas cousas do príncipe da humidade e do príncipe do lume, quere que se comprenda que todo o bo que se fai no mundo faise por arte e non pola potencia de Deus. Di pois que é unha virxe certa luz (a deusa da primeira función, asociada ao monte que equivale en romana a Iuno), á que Deus, querendo dar a choiva aos homes mostra ao príncipe da humidade quen ao querer subir para collela, canso súa e fai a choiva. E ao ser rexeitado por esta cos seus bruidos produce o trono.
[A parella feminina deste deus asociado a Xúpiter polos indíxenas quizáis fose a “excelente virxe e ninfa dos danigos Nabia Corona” que aparece xunto a Xúpiter na inscripción dunha tarifa de sacrificio en Marecos (Portugal), o sue nome está relacionado coa raíz *Snav (fuinte, chorreante)]. Por este texto quizáis podamos relacionar este deus da Gallaecia da primeira función co celta Nuado a sua raíz *Neu-d ten, como xa dixemos, o significado de alcanzar con esforzo. De todos modos creemos que serve para probar a existencia dun cristianismo moi particular en Galicia, celta, onde duas relixions conviven por adicción introducindose o cristianismo na freba preexistente, e inducenos a pensar tamén que se construe sobre unha estrutura relixiosa preexistente que chegará ata a Idade Media sen grandes cambios e visible nas dióceses logo arciprestazgos que se corresponden exactamente co espazo territorial das civitates/populi e perviven longo tempo [ex Pena Graña 1991] http://www.andrepena.org/publicacions/monoteismo-trinitario-celta.htm
Sobre Navia, en su aspecto chorreante, puede ser interesante consultar la nota precedente a esta
He encontrado un blog donde hablan de la Roca Madre de Mongolia.yo sabía de ella por un documental de la tele,y no había podido encontrar más información.Parece que es una roca con forma de mujer embarazada.puro neolítico ¿o paleolítico?(las venus ).yo siempre pensé que se veneraba a la roca como sustitución de la montaña (en las estepas de Mongolia no hay muchos montes),pero parece que la forma de embarazada ha sido determinante. Es muy interesante ver que la visten ; igual que hacemos nosotros con las vírgenes
Celtalargo, mi oPinión en este tema es que las lenguas IE tienen su patria en las estepas kurgánicas, y en eso estoy de acuerdo con la tesis de Gimbutas. Ahora bien, creo que la expansión IE fue un proceso algo más complejo que simplemente una horda de jinetes patriarcalistas jerarquizantes penetrando a sangre y fuego y desarticulando una sociedad neolítica pacífica, igualitaria y regida por mujeres, etc. etc. y otras consideraciones algo pasadas de feministoides que se han ido adhiriendo a esta visión.
Es materia bastante discutible el supuesto pacifismo del neolítico europeo. También lo es que la jerarquización sea atribuible simple y llanamenta a las invasiones IE. Creo que la potenciación de la sociedad jerárquica tuvo mucho que ver con el avance metalúrgico y que en muchas zonas se presentó como un fenómeno independiente de la indoeuropeización, y por tanto anterior a ella.
Que el Campaniforme fuese IE es discutible incluso dentro de la hipótesis kurgánica.
Así pues todo, siendo partidario de un origen kurgánico de las lenguas IE, evidentemente discrepo del modelo de Renfrew (y por supuesto del de la Continuidad Paleolítica de Alinei y compañía) y pienso que el Neolítico no es IE, al menos en sus fases temprana y media. Si á partir del Neolítico tardío en Europa oriental, con las Hachas de Combate (Corded Ware) y otras culturas de influencia esteparia. A partir de aquí, indoeuropeización paulatina del resto de Europa mediante distintos mecanismos: instauración de castas dirigentes, asimilaciones con poblaciones agricultoras locales, migraciones de pueblos, rituales de descongestión poblacional tipo ver sarcrum, comercio, etc. etc. Así es un poco comoyo lo veo. No como una simple cabalgada de varoniles jinetes cruzando toda Europa a lo Atila, no sé si me se entiende.
También veo que nos hemos desviado un tanto del tema central de este artículo. :-) Habrá que pedir disculpas a Servan.
Llug "te se entiende" perfectamente. Me refiero al símbolo, "blanca paloma" o "paloma blanca", qué más da. No creo que sea un símbolo pagano. Las diosas antiguas aparecen a veces con aves, como la "Astarté marismeña" que aparece entre dos ánades. En algunos exvotos ibéricos el oferente o la oferente portan un ave en la mano, pero no estamos seguros de que sean palomas, y aunque lo fueran no creo que la colombicultura de la época estuviera tan avanzada como para producir ejemplares blancos. La misma Dama de Baza porta un pichón en su mano izquierda, pero este estaba Pintado de azul.
Sobre la Trinidad, tengo entendido que ya fue planteada por Platón aunque en sí es meramente un rearreglo de trinidades más antiguas que se remontan hasta pueblos más primitivos. Esta parece ser la trinidad racional de atributos de índole filosófica que dio origen a las tres hipóstasis o personas divinas respecto de las cuales enseñan las iglesias cristianas.
Pero yo estoy contigo en que la Trinidad es "algo celta", algo tan original no podría ser otra cosa, ya lo dice el dicho: "Dios es uno, trino y celta". Es decir, Dios, de existir con seguridad sería celta, en sus tres facetas, a saber: castreño-suevo-galaica, astur-leonesa y cántabro-pesica. Lo que nos lleva de nuevo a la Trinidad.
Un saludo.
PD: espero no ser el único en notar que ando un poco "resacoso". Reléase el comentario si es necesario, teniendo en cuenta este nuevo dato.
Hay 10 comentarios.
1